ความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (A CAUSAL MODEL OF FACTORS AFFECTING EDUCATIONAL QUALITY OF SCHOOLS UNDER THE OFFICE OF BASIC EDUCATION COMMISSION)

Abstract

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและตรวจสอบรูปแบบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยใช้แนวคิดเรื่องการบริหารคุณภาพทั้งระบบ (TQM) เป็นกรอบแนวคิดในการวิจัย กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาเป็นครูผู้สอนในโรงเรียนสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (กรมสามัญเดิม) จำนวน 388 คน ได้มาจากการสุ่มแบบหลายขั้นตอน ตัวแปรที่ศึกษาประกอบด้วยตัวแปรแฝง 5 ตัว ได้แก่ 1) ภาวะผู้นำ 2) การวางแผนเชิงกลยุทธ์ 3) การบริหารทรัพยากรมนุษย์ 4) กระบวนการบริหารและ 5) คุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถามของตัวแปรแฝงทั้ง 5 ตัวแปร การวิเคราะห์ข้อมูลใช้โปรแกรม SPSS ในการหาค่าสถิติพื้นฐานและใช้โปรแกรม LISREL 8.80 ในการพัฒนาและตรวจสอบความตรงเชิงโครงสร้างของรูปแบบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุ

ผลการวิจัยพบว่า

รูปแบบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานที่ปรับเป็นรูปแบบทางเลือกมีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์ในเกณฑ์ดี โดยพิจารณาจากค่า c² เท่ากับ 17.64 ที่ df เท่ากับ 27 ค่า p เท่ากับ .91 ค่า GFI เท่ากับ .99 ค่า RMSEA เท่ากับ .00 ตัวแปรทั้งหมดในรูปแบบทางเลือกที่พัฒนาขึ้นมาสามารถอธิบายความแปรปรวนของคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาได้ร้อยละ 90 โดยตัวแปรที่มีอิทธิพลทางตรงต่อคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติได้แก่ กระบวนการบริหาร การบริหารทรัพยากรมนุษย์ ส่วนตัวแปรที่มีอิทธิพลทางอ้อมต่อคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติได้แก่ 1) ภาวะผู้นำซึ่งมีอิทธิพลทางอ้อมผ่านการวางแผนเชิงกลยุทธ์ การบริหารทรัพยากรมนุษย์ และกระบวนการบริหาร 2) การบริหารทรัพยากรมนุษย์ มีอิทธิพลทางอ้อมผ่านการวางแผนเชิงกลยุทธ์และกระบวนการบริหาร และ 3) การวางแผนเชิงกลยุทธ์มีอิทธิพลทางอ้อมผ่านกระบวนการบริหาร โดยค่า c² diff แสดงให้เห็นว่ารูปแบบทางเลือกที่พัฒนาขึ้นมาสามารถใช้อธิบายได้ดีกว่ารูปแบบตามสมมติฐานการวิจัย

ABSTRACT

The purpose of this research was to develop and validate a causal model of factors affecting educational quality of schools under the Office of the Basic Education Commission, based on the concepts of total quality management. The sample, derived by means of multi-stage random sampling, consisted of 388 teachers in 388 schools in the academic year 2007. There were five latent variables namely, leadership, strategic planning, human resource management, process management, and educational quality of school. The research instrument was a set of questionnaires on the five latent variables. Data were analyzed by descriptive statistics, using SPSS and LISREL 8.80 to validate the causal relationship model.

Results indicated that the adjusted model was consistent with empirical data. Goodness of fit measures were found to be: c² = 17.64, df = 27, p = 91, GFI = .99, RMSEA = .00 The variables in adjusted model accounted for 90 percent of the variance in affecting educational quality of schools. Variables having a statistically significant direct effect on affecting educational quality of schools were process management and human resource management. Variables having a statistically significant indirect effect were: 1) leadership indirectly affecting through human resource management, process management and strategic planning; 2) human resource management indirectly affecting through strategic planning and process management; and 3) strategic planning indirectly affecting through process management. The c² diff indicated that the adjusted model accounted in affecting educational quality of school was found of being better than the hypothesis model.